Zengin Ülkeler Fazla Aşılarını Hibe Edecekler.

Zengin ülkeler, sipariş verdikleri COVİD aşısı fazlalarını, daha fakir veya yeteri kadar aşı siparişi veremeyen ülkelere bağışlayabilirler. Science dergisinin yeni haberi  bu konu üzerinde.

Habere göre, ABD başkanı Biden, Mayıs ayı sonu itibarıyla tüm ABD’ye aşılamanın yapılacağını söyledi. Bu ABD’nin elinde olabilecek 1 milyar fazla aşı dozunun başka ülkelere verilebileceğini düşündürüyor. ABD de, bir çok diğer zengin ülke gibi, aşılar geliştirilirken, farklı firmalarla aşı sipariş anlaşmaları yaptı. Bunların sadece bir kısmı işe yarayabilecek düşüncesi ile, nüfusunun çok üstünde sipariş verdi. Geliştirilen, sipariş verilen aşıların hemen hepsinin işe yarıyor olması nedeniyle, ellerinde stok fazlası oluştu. Temmuz ayı itibarıyla ABD’nin elinde 200 milyon fazla aşı olması bekleniyor. Önümüzdeki sene bu ülkelerde oluşacak stok fazlasının birçok fakir ülkede yaşayanları aşılayacak kadar olması bekleniyor.

Şu anda hiçbir ülke, depolarında aşı stoklamaya başlayacak durumda değil. Hala nüfuslarına aşı yetiştirmeye çalışıyorlar. Avrupa ülkeleri sene sonuna kadar stok yapabilme durumuna gelemeyebilirler. Ama bu olasılığı düşünüp, çareler üretmeye başlamak gerekebilir. DSÖ’nün oluşturduğu COVAX girişimi, özellikle fakir ülkelere yardım amaçlı kuruldu. Şimdiye kadar 6.3 milyar dolar yardım almasına rağmen, aşı elde edebilme konusunda arka sıralarda geliyor. Şimdilik Mayıs ayı sonuna kadar 237 milyon doz Astra Zeneca/Oxford aşısını ihtiyacı olan ülkelere sağlamayı planlıyor. ABD ve diğer ülkelerde ortaya çıkacak stok fazlası COVAX girişimine daha büyük aşı stoku, ciddi destek sağlayabilir.

Dr. Genco Yücel ne diyor ?

Şu anda pandemiye karşı çabaları, ülkeler kendi içlerinde, ulusal bazda yürütüyorlar. Ama, dünyanın eski haline gelebilmesi için, bu çabaların globalleşmesi ve salgının tüm dünyada birlikte kontrol altına alınması gerekmektedir. Hiç bir politikacı, ülkesinde kısıtlamalarla, salgınla boğuşurken, diğer ülkeleri düşünüp onlara yardımcı olmayı gündeme getiremez. Belki ABD gibi bir dünya lideri, aşılamayı yaz ayları gelmeden tamamlarsa, veya tünelin ucunda ışığı görürse bunu gündeme getirebilir. Bu da, diğer dünya ülkelerine onu izleme imkanı verir. Yazıda belirtildiği gibi Fransa tüm aşı stokunun %5’ini bağışlamayı vadediyor. Ancak henüz Fransa’da sadece 5.8 milyon aşı yapılabildiği için bu söze çok uzak.

Science dergisinin yazısında 11 farklı ülkede kendi nüfuslarını aşıladıktan sonra 3 milyar doza yakın aşı fazlası olacağı yazılmış. Elbette, bu dozlar aynı anda ortaya çıkmıyor, depolarda beklemiyor. Stoklar zamanla oluşacak. Ancak yazıda belirtildiği gibi, şimdiden bunun planlamasının yapılması lazım. Depolardan yapılacak bağışlardan ziyade, fabrika çıkışında ihtiyacı olanlara dağıtılması daha kolay ve hızlı olacaktır.

Sitede de, zaman zaman yazdığım gibi, aşı savaşları, aşı diplomasisi, farklı ülkelerin aşı üzerinden politik etkinlik sağlama çabaları sürüyor. Pandemiyi yenmek global bir çaba gerektirdiği için, aşı fakiri ülkelere yapılacak bağışlara ciddi ihtiyaç var. Bunu sağlayacak da, zengin ülkelerin veya aşı üreticilerinin çabalarıdır. Dün yapılan bir toplantıda Koç Holding Yönetim Kurulu Başkanı Ömer M. Koç’un da söylediği  gibi  ''Önemli bir konjonktürdeyiz, dünya bugün kritik kararlar vermek üzere. Aşıların tedariki ve dağıtımında adaletin sağlanması, insani bir sorumluluktur. Daha fazla küresel diyalog, kararlılık, koordinasyon ve yük paylaşımına ihtiyacımız var”. Ömer beyin konuşmasında bahsettiği küresel diyalog ve koordinasyonun, global bir çabaya dönüşüp, dünyada bazı büyük ülkeler arası kırılganlaşan diplomasiyi de, tamir edebileceğini, aşı savaşlarından, aşı barışlarına geçebileceğimizi ümit ediyorum.